Preventie Gehoorschade: bevordering van het gebruik van gehoorbescherming (in de praktijk van het uitgaansleven in Zoeterwoude)

In een eerder AWP-project werd een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden voor preventie van gehoorschade door harde muziek bij bezoekers van jongerencentrum Utopia in Zoeterwoude (zie TNO rapport R10381 voor context/achtergrond en relevantie).

Dit project werd uitgevoerd in samenwerking tussen de partners van de AWP (TNO, GGD-Hollands Midden, LUMC, gemeente Zoeterwoude). Ook de Nationale Hoorstichting en VWS zijn hierbij betrokken geweest en er er was medewerking van het bestuur van jongerenvereniging Utopia.

Voor dit project werd een literatuuronderzoek uitgevoerd, werden er brainstormsessies en focusgroepbijeenkomsten gehouden en vragenlijsten afgenomen. Op basis van het uitgevoerde project werden een aantal aanbevelingen geformuleerd, waarvan het aanbieden van (gratis) gehoorbescherming aan bezoekers van Utopia het meest voor de hand liggend werd geacht.

Dit huidige project betreft een concreet vervolg van de eerdere bevindingen.

Doelstelling van dit project is nagaan of jongeren aangezet kunnen worden tot het dragen van oordoppen om gehoorschade tijdens het uitgaan te voorkomen.

Tijdens dit kortdurende project stonden de volgende vragen centraal:

1. Kan het gebruik van gehoorbescherming bij bezoekers van Utopia in Zoeterwoude bevorderd
worden door het opdoen van praktische ervaring met het dragen van oordoppen?
2. Welke bijdrage levert het opdoen van praktische ervaring met het dragen van oordoppen aan mogelijke vooroordelen die de bezoekers hebben ten aanzien van het gebruik van gehoorbescherming?
3. Hoe kan de volgende norm onder de bezoekers worden gerealiseerd: ‘Het dragen van oordoppen is normaal en verstandig als je uitgaat’?

Om de jongeren op een actieve manier te betrekken bij het project is samengewerkt met het bestuur van Utopia en zijn jongeren uit Zoeterwoude en omgeving zelf betrokken geweest bij de uitvoering van het project. Er zijn oordoppen uitgedeeld aan alle jongeren die op 28 februari 2015 aanwezig waren op een feestavond in Utopia. De DJ verzocht rond 24.00 uur om de oordoppen gedurende 1 uur te dragen. Met behulp van vragenlijsten zijn de ervaringen en meningen van jongeren geïnventariseerd, zowel op de feestavond (voor en na de interventie) als 3 maanden na het feest.

Dit project had in eerste instantie een looptijd van 6 maanden, van 13 oktober 2014 tot 12 april 2015. Gedurende deze tijd is verlenging aangevraagd bij de Academische Werkplaats Publieke Gezondheid-Noordelijk Zuid-Holland. Het project is afgesloten per 1 juli 2015.

Opdrachtgever
gemeente Zoeterwoude

Project- of onderzoeksleider
TNO

Onderzoeksgroep
bestuur Jongerenvereniging Utopia Hidde Klein; voorzitter
GGD Hollands-Midden Aafke van Rhijn; adviseur Gezondheidsbevordering
LUMC Ria Reis; hoogleraar Geneeskunde, Medische Antropologie
TNO Kitty van der Ploeg; epidemioloog
Gaby de Lijster; gezondheidspsycholoog, onderzoeker

Contactpersoon
Gaby de Lijster, scientific researcher (TNO); gaby.delijster@tno.nl

Uit de resultaten van het onderzoek is gebleken dat vóór het onderzoek (9 1 respondenten) bijna geen enkele jongere (97%) oordoppen heeft gedragen tijdens het uitgaan. De meeste jongeren denken geen oordoppen nodig te hebben, want: ‘ik loop toch geen risico op gehoorschade’ (31%). Meer dan driekwart van de jongeren (82%) heeft, door mee te doen aan dit onderzoek, voor het eerst oordoppen gedragen tijdens het uitgaan. De leeftijd van de jongeren was gemiddeld 17,7 jaar (range 15-27 jaar).

Na afloop van het feest (39 respondenten) blijken de ervaringen met het dragen van de oordoppen niet altijd positief te zijn: bijna de helft van de jongeren (40%) vond de muziek slechter klinken met de oordoppen in; het verstaan van anderen en het praten ging moeilijker volgens respectievelijk 73% en 59% van de jongeren die tijdens de interventie de oordoppen hebben gedragen.

Na afloop van de interventie geeft bijna driekwart van de jongeren (73%) aan dat zij vinden dat zij zelf maatregelen moeten nemen om gehoorschade te voorkomen als je uitgaat. Direct na de interventie geeft meer dan de helft van de jongeren (62%) aan dat zij niet van plan zijn om de oordoppen vaker te gebruiken.

Op de nameting 3 maanden na het feest is dit omgedraaid: meer dan de helft van de jongeren (55%) geeft dan aan van plan te zijn om (vaker) oordoppen te gebruiken. Helaas was de deelname aan de nameting laag: met moeite zijn er 11 jongeren bereikt.

Op basis van het uitgevoerde project zijn een aantal aanbevelingen geformuleerd op het niveau van de locatie Utopia, de gemeente, de GGD, school, ouders en wet- en regelgeving.

Het meest voor de hand liggend is om afspraken te maken met DJ’s over een maximale geluidslimiet. Locatie, gemeente, GGD, school en ouders kunnen, door regelmatig te communiceren over het risico op gehoorschade, bijdragen aan een actieve gedragsverandering van de jongeren.

Zolang er nog geen algemene wet- en regelgeving is op landelijk niveau om bezoekers van evenementen of uitgaansgelegenheden tegen gehoorschade door hard geluid te beschermen, wordt aanbevolen op lokaal niveau afspraken te maken met uitgaansgelegenheden in de omgeving van Zoeterwoude.

Lijster, G.P.A. de & Ploeg, C.P.B. van der (2015). Bevordering van het gebruik van gehoorbescherming in de praktijk van het uitgaansleven in Zoeterwoude. Leiden: TNO-rapport TNO/CH 2015 R11004.

Zieltjens, L.S., Lijster, G.P.A. de, & Ploeg, C.P.B. van der (2014). Gehoorschade door harde muziek: mogelijkheden voor preventie van gehoorschade bij bezoekers Jongerencentrum Zoeterwoude. Leiden: TNO rapport R10381. Leiden: TNO.

Uit eerder onderzoek bleek dat het dragen van oordoppen niet populair is bij jongeren. Dit kan te maken hebben met vooroordelen over het dragen van de oordoppen.

In dit onderzoek zijn bij bezoekers van jongerencentrum Utopia de vooroordelen vergeleken met hun ervaringen na het dragen van oordoppen tijdens een feestavond. Ook na het dragen van de oordoppen zijn de jongeren overwegend negatief over de oordoppen. Wel is het percentage jongeren dat zich bewust is geworden dat zij zelf maatregelen kunnen nemen om hun gehoor te beschermen gestegen.

Het is het meest voor de hand liggend om afspraken te maken met DJ’s over een maximale geluidslimiet, bijvoorbeeld 100dB.

Omdat het risico op gehoorschade echter blijft bestaan bij blootstelling aan hard geluid boven 85dB, kan Utopia gehoorbescherming aan bezoekers aanbieden.