“Countering syndemic vulnerability: a community resilience approach”, of in goed Nederlands “Syndemische kwetsbaarheid tegengaan: een gemeenschapsaanpak gericht op veerkracht” is één van de vier projecten die onlangs goedgekeurd werden vanuit het NWA-programma ‘Gezondheidsverschillen – beter benutten van het gezondheidspotentieel van mensen in een lagere sociaaleconomische positie’. NWA staat hier voor Nationale Wetenschapsagenda.
Andere kennis nodig
In de Nederlandse samenleving bestaan relatief grote gezondheidsachterstanden, met name onder mensen met een lage sociaaleconomische positie. Het besef groeit dat andere kennis nodig is om de gezondheid van mensen in een lagere sociaaleconomische positie te begrijpen en te verbeteren. Kansrijke doorbraken voor het vergroten van het gezondheidspotentieel van mensen in een lagere sociaaleconomische positie moeten vanuit een systeembenadering worden geïdentificeerd en gedefinieerd. Empirisch moet worden onderzocht hoe bepaalde aanpakken deze doorbraken duurzaam kunnen realiseren. De Nationale Wetenschapsagenda stelt bijna 5 miljoen beschikbaar om hier onderzoek naar te doen.
Twee wijken in Den Haag en Leiden
Het project richt zich op twee wijken in Den Haag en Leiden: Moerwijk en de Stevenshof. In co-creatie met wijken en burgers wordt een veerkracht methode ontwikkeld om de structurele mechanismes aan te pakken die leiden tot sociaaleconomische clustering van gezondheidsproblemen in een wijk of gemeenschap. Deze methode wordt gebaseerd op:
- Wetenschappelijke inzichten over stapeling van gezondheidsproblemen
- De causale en veerkrachtprocessen in de verschillende sociaalecologische systemen die tot clustering leiden of het juist tegengaan
- Kennis over activiteiten en de effecten van deze activiteiten op veerkracht, gezondheid en welzijn
Het project resulteert in een uitgewerkt protocol waarmee andere wijken vervolgens ook een dergelijke methode kunnen implementeren: dit zal al in twee nieuwe wijken in Nijmegen en Rotterdam gebeuren, aan het einde van het vierjarig project.
Deelnemende partijen
Het project is ingediend door het LUMC, de Haagse Hogeschool, Hogeschool Leiden en IVO, met Prof. Dr. Jet Bussemaker als hoofdaanvrager, in samenwerking met een brede groep partijen, waaronder GGD Haaglanden, GGD Hollands Midden, gemeenten Den Haag en Leiden, verzekeraars Menzis en Zorg en Zekerheid, welzijnsorganisaties SOL en Incluzio, landelijke organisaties als Pharos, Divosa en RVS, en internationale partners in de USA en UK.
Zeer positieve feedback van de beoordelingscommissie
De NWO-beoordelingscommissie gaf het project veel complimenten: “Dit voorstel sluit naadloos aan bij de oproeptekst. De structuur met verschillende work packages is erg goed doordacht. De systeembenadering is innovatief. Sterk is ook de inzet van system dynamics modelling om toch alvast een voorzet te doen op de effecten van de aanpak op lange termijn. Er is een goede uitwerking van citizen involvement en ook goed budget hiervoor vrijgemaakt. Goed plan voor kennisbenutting, sterk dat dit in handen is van kennispartijen, niet van de universiteit…..“ Het totaaloordeel van de commissie was ‘Excellent – Zeer goed’.
Dit voorstel zet een mooie, vernieuwende en kansrijke beweging in gang vanuit de gemeenschappen zelf. Heel veel werk zal gedaan worden door buurtcoalities, met het doel de buurtveerkracht te verbeteren en daarmee ook de buurtgezondheid. Een belangrijke aanpak met grote maatschappelijke en wetenschappelijke doorbraakpotentie.
Meer informatie
- Programma Nederlandse Wetenschapsagenda (NWA) Gezondheidsverschillen – beter benutten van het gezondheidspotentieel
- De vier gehonoreerde projecten