(On)gezondheid bij individuen met een lage SES

Bij individuen met een lage sociaal-economische status (SES) bestaat grote behoefte aan de bevordering van een betere gezondheid. Door de grote gezondheidsverschillen tussen mensen met een lage en een hoge SES hebben individuen met een lage SES gemiddeld een zeven jaar kortere levensverwachting. Desalniettemin bestaat er een grote heterogeniteit binnen de lage SES populatie; sommige mensen hebben namelijk wel een uitstekende gezondheid.

Het doel van deze studie is inzicht verkrijgen in de factoren die gerelateerd zijn aan een goede gezondheid bij mensen met een laag opleidingsniveau.

Welke factoren dragen bij aan een goede objectieve en subjectieve gezondheid bij mensen met een lage SES?

Aan de hand van de gezondheidsenquete, uitgevoerd door GGD Hollands Midden in 2009, werd de beschermende rol van leefstijl-, sociale-, en werksituatie gerelateerde factoren voor een goede gezondheid bestudeerd. Het onderzoek was cross-sectioneel. Univariate en multivariate logistische regressie weren uitgevoerd, controlerend voor mogelijke demografische karakteristieken van invloed. De groep ‘Laag SES’ (gebaseerd op opleidingsniveau: LO, LBO, MAVO) bestond uit 2081 deelnemers, waarvan 1187 vrouwen en 856 mannen in de leeftijdscategorie 19 tot 65 jaar. Het niet hebben van een chronische aandoening – een goede objectieve gezondheid – en de beoordeling van de eigen gezondheid als uitstekend, zeer goed of goed, – een goede subjectieve gezondheid -, werden gebruikt als afhankelijke variabelen.

2012

Universiteit Leiden/FSW, dr. M.P. van der Doef, universitair docent Gezondheidspsychologie, onderzoeksbegeleider
GGD Hollands Midden, Josina Rijkelijkhuizen, epidemioloog, onderzoeksbegeleider
Universiteit Leiden, Angela Wolfert, masterstudent Health Psychology

Ondanks dat objectieve en subjectieve gezondheid twee verschillende concepten bleken te zijn, waren ze wel gerelateerd. In samenhang hiermee werden verschillende profielen van beschermende factoren gevonden voor een goede objectieve en een goede subjectieve gezondheid.

Het hebben van een gezond gewicht, het hebben van een kind tussen de 0 en 18 jaar en het hebben van een betaalde baan, student zijn of met (vervroegd) pensioen zijn, werden gevonden als beschermend voor een goede objectieve gezondheid. Daarentegen verkleinde het geven van mantelzorg de kans op een goede objectieve gezondheid. Niet roken, genoeg fysieke inspanning, een gezond gewicht, getrouwd/samenwonend of weduwe(naar) zijn en het hebben van een betaalde baan, student zijn of (vervroegd) met pensioen zijn werden gevonden als beschermend voor een goede subjectieve gezondheid.

Wanneer mannen en vrouwen apart werden genomen in de analyses, werden er verschillende beschermende profielen gevonden voor mannen en vrouwen. Echter een gezond gewicht en het hebben van of een betaalde baan, student zijn of (vervroegd) met pensioen zijn, werd zowel voor mannen als vrouwen beschermend gevonden voor zowel een goede objectieve als subjectieve gezondheid.

Afstudeerscriptie ‘Excellent health among disadvantaged individuals: which factors are protective for a good health in low-educated individuals?’
(On)gezondheid bij individuen met een lage sociaal-economische status: welke factoren zijn gerelateerd aan een goede gezondheid bij mensen met een laag opleidingsniveau?

Niet alle hypothesen over de beschermende rol van leefstijl-, sociale- en werksituatie gerelateerde factoren voor een goede objectieve en subjectieve gezondheid zijn bevestigd. Desondanks, de bevinding dat verschillende profielen beschermend waren voor een goede objectieve en subjectieve gezondheid voor mannen en vrouwen geeft richting voor vervolgonderzoek. Wanneer we de gezondheid van individuen met een lage SES willen verbeteren is het raadzaam een geïntegreerd profiel van factoren die zowel beschermend zijn voor een goede objectieve als subjectieve gezondheid na te streven.