Monitoring werkwijze Gezamenlijk Inschatten Zorgbehoeften (GIZ)

In de Academische werkplaats Samen voor de Jeugd Noordelijk Zuid-Holland is een nieuwe methodiek Gezamenlijk Inschatten van Zorgbehoeften (GIZ-methodiek) ontwikkeld om in dialoog met ouders en/of jongeren de sterke kanten en de zorgbehoeften systematisch en op motiverende wijze in kaart te brengen. (bijlage 9.1) De GIZ-methodiek biedt ouders of jongeren en professionals een gezamenlijk besliskader voor passende ondersteuning of hulp.

Uit vele implementatielessen weten we dat de effectiviteit van een nieuwe interventie beïnvloed wordt door twee aspecten; de werkzaamheid van de methodiek en de mate waarin het geïmplementeerd is. Bij een kwalitatief goede uitvoering van redelijke omvang kunnen we positieve effecten van de methodiek op populatieniveau verwachten. Bij organisaties die de GIZ-methodiek willen invoeren ontstaat behoefte aan een systeem om de invoering van de GIZ in beeld te brengen en te kunnen sturen.

Het kortdurend onderzoek valt uiteen in twee delen:
1. Het opzetten en uitzetten van een structurele monitoring van de invoering van de nieuwe methodiek Gezamenlijk Inschatten van Zorgbehoeften (GIZ) binnen de Jeugdgezondheidszorg, als kernpartner van de Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG).

2. De ontwikkeling van een standaard monitoring van de GIZ-methodiek bij gezinnen met aanvullende en complexe zorgbehoeften voor multidisciplinair gebruik in het Centrum voor Jeugd en Gezin.

Het verschil tussen een structurele en standaard monitor hing samen met de mate waarin de GIZ methodiek al geïmplementeerd was. Binnen de JGZ van de GGD Hollands Midden is in het najaar 2013 gestart met de geleidelijke invoering van de GIZ-methodiek. De implementatie van de GIZ-methodiek bij de CJG partijen bevond zich nog in het stadium van verspreiding en adoptie.

A. Met deze monitoring willen we op betrekkelijk eenvoudige wijze, zoveel mogelijk gebruikmakend van bestaande registratiesystemen, een antwoord krijgen op de volgende vragen:
– Hoe en hoe vaak wordt de GIZ-methodiek ingezet?
– Wat is de tevredenheid en betrokkenheid van ouders/jongeren en professionals?
– Welke zorgbehoeften worden gezamenlijk vastgesteld (basiszorg/aanvullende/complexe zorg) door opvoeder/jongere en JGZ-professional?
– Welke interventies/deskundigheden worden ingezet? (binnen en buiten de JGZ)
– Welk resultaat wordt behaald op welk termijn?
– Hoe kunnen data verzameld worden voor longitudinaal onderzoek naar de resultaten van de GIZ-werkwijze?

B. Draagt de GIZ bij aan:
– een gezamenlijke analyse door inzicht in verschillende factoren die een probleem veroorzaken en die bijdragen aan een oplossing?
– een beslissingskader waarmee gezinnen binnen de basiszorg kunnen worden ondersteund en voor welke jeugdhulp zou dit ingezet moeten worden?
– participatie van het gezin in het taxatieproces en het vervolg?
– samenwerking met gezin en tussen professionals onderling?

Voor het opzetten en uittesten van een structurele monitoring van de GIZ-methodiek hebben we onderzocht hoe en met welke inhoud een GIZ-monitor op betrekkelijk eenvoudige wijze, met minimale extra registratiebelasting en uitgaande van bestaande registratiesystemen – zoals het Digitaal Kinddossier JGZ en een klanttevredenheidonderzoek – een antwoord kan geven op de informatiebehoeften van de professionals (inhoudelijk), de organisatie (management) en de gemeenten (financier). Daarvoor hebben we de informatiebehoeften per doelgroep gekoppeld aan de mogelijke gegevensbronnen, waardoor mogelijke hiaten zichtbaar worden.

Voor het Centrum voor Jeugd en Gezin is onderzocht hoe een standaard monitor GIZ voor multidisciplinair samengestelde jeugdteams eruit kan zien. Hiervoor heeft een gevarieerde groep professionals een instructiebijeenkomst gehad en is op kleine schaal de methodiek ingezet en in enkele focusgroepen geëvalueerd. Op basis van deze ervaringen is een standaard registratie voor de GIZ ontwikkeld als onderdeel van het registratiesysteem ‘Gezin in Beeld’, een digitaal 1gezin1plan waar meerdere professionals inclusief het gezin ontwikkelingen kunnen vastleggen.

Naast de registratiesystemen zoals het DD JGZ en Gezin in Beeld zijn verschillende praktische hulpmiddelen ontwikkeld zoals een ouder- en jongerenvragenlijst, een vragenlijstimplementatie voor professionals en een competentiematrix.

Start: 1 oktober 2013

Eind:  31 oktober 2014

Projectgroep Samen Opletten:
– Marjanne Bontje, GGD Holland Midden, beleidsmedewerker jeugd / onderzoeker / mede-ontwikkelaar GIZ methodiek. (projectleider)
– Ria Reis, hoogleraar medische antropologie, LUMC,
– Paul Verkerk, manager/ arts /epidemioloog, TNO,
– Nanda van Beest, beleidsadviseur gemeente Leiden,
– Henk Visch, sectormanager publieke zorg voor de jeugd, GGD Hollands Midden
– Matty Crone, senior onderzoeker, Leids Universitair Medisch Centrum

Volgende personen hebben een bijdrage bij het onderzoek:
– Matty Crone, senior onderzoeker, Leids Universitair Medisch Centrum
– Annemarie van Dijk, epidemioloog GGD HM
– Irma Paijmans, epidemioloog GGD HM
– Christine ’t Hoenderdaal, communicatieadviseur Mee Plus

Volgende personen hebben een bijdrage geleverd bij de totstandkoming GIZ monitor JGZ:
– Jan van den Brûle, jeugdarts GGD Hollands Midden
– Annette Cools, regiomanager PZJ, GGD Hollands Midden
– Anton van Vulpen, beleidsmedewerker kwaliteit GGD Hollands Midden
– Eliza van Rozendaal, locatie manager PZJ, GGD HM / huidige functie: teamleider JGZ GGD regio Utrecht
– Irma Paijmans, epidemioloog GGD HM
– Suzanna Otten, stafverpleegkundige GGD HM

Volgende personen hebben een bijdrage geleverd bij de uitvoering van de CJG pilot:
– Alison Sutton, trainer GIZ methodiek en mede-ontwikkelaar GIZ methodiek
– Merian Bouwmeester, projectleider Gezin in Beeld, GGD Hollands Midden
– Petra de Jong, Regionaal coördinator CJG Midden-Holland
– Nathalie Sie, GGD Hollands Midden, projectleider 1gezin1plan Midden Holland
– Marco van der Zwam, beleidsadviseur gemeente Bodegraven-Reeuwijk
– Elize Heinsbroek, gedragswetenschapper, Stek jeugdhulp

Contactpersoon: Marjanne Bontje, GGD Hollands Midden
mbontje@ggdhm.nl
088 – 308 4229

De GIZ-monitor beschrijft de informatiebehoeften van de doelgroepen gezinnen, professionals, organisaties en gemeenten en hoe verschillende hulpmiddelen (een digitaal registratiesysteem, een vragenlijst, een competentiematrix en een interviewprotocol etc.) ingezet kunnen worden om deze vragen te beantwoorden. Ook wordt zichtbaar welke hiaten er nog zijn. Met de GIZ-monitor krijgen al deze doelgroepen praktische tools in handen om te kunnen sturen op het bereik, de tevredenheid, de kwaliteit en de doelmatigheid van zorg.
Geadviseerd wordt bij invoering van de GIZ-methodiek direct bij de start van de implementatie een monitoringssysteem in te richten en de in GIZ-getrainde professionals te instrueren over de wijze van registratie.
Op kleine schaal is de GIZ uitgetest door jeugdhulpprofessionals in Midden Holland. Net als in de JGZ is de GIZ-methodiek ook toepasbaar bij gezinnen met aanvullende zorgbehoeften. Ouders en jongeren vinden de GIZ-schema’s begrijpelijk en zinvol. Het advies is bij de implementatie van de GIZ-methodiek de GIZ te integreren in de werkprocessen van nieuwe jeugdteams. Deze zijn door de transitie sterk in ontwikkeling. Ervaringen in deze pilot hebben een bijdrage geleverd aan de doorontwikkeling van de methodiek en de bijbehorende trainingen voor het sociale domein.
In de regio Zuid-Holland, maar ook daarbuiten, wordt op grote schaal de GIZ ingevoerd. GIZ-organisaties en gemeenten krijgen bij aanvang de GIZ-monitor, ter inspiratie. Organisaties worden zich bewust van het belang van een monitoringssysteem voor een goede implementatie.

Resultaten Pilot Gezamenlijk Inschatten Zorgbehoeften (GIZ) binnen de JGZ Hollands Midden (PDF)

Publicatie ‘Monitor GIZ methodiek’.

Bij organisaties die de GIZ (Gezamenlijk Inschatten van Zorgbehoeften)-methodiek willen invoeren ontstaat behoefte aan een systeem om de invoering van de GIZ in beeld te brengen en te kunnen sturen. Daarom is er in dit kortdurend onderzoek een monitor ontwikkeld voor de invoering van de GIZ-methodiek. Voor het opzetten en uittesten van een structurele monitoring van de GIZ-methodiek hebben we onderzocht hoe en met welke inhoud een GIZ-monitor op betrekkelijk eenvoudige wijze, met minimale extra registratiebelasting en uitgaande van bestaande registratiesystemen een antwoord kan geven op de informatiebehoeften van de professionals, de organisatie en de gemeenten. Bij de ontwikkelde GIZ-monitor staat inzicht in het gebruik van de GIZ- methodiek, de tevredenheid van de ouders, de vastgestelde zorgbehoefte van ouders/jongeren, de verwezen (en gevolgde) interventies en het effect van de ingezette interventies centraal, zowel voor gebruik binnen jeugdgezondheidszorg als in het Centrum voor Jeugd en Gezin.